Kooksgas emissie, Tata Steel, Velsen-Noord
Vanaf vrijdagochtend 12 februari 2021 lekte bij de Sinterfabriek van Tata Steel een grote hoeveelheid kooksgas weg. Pas na 77 uur werd de lekkage opgemerkt. Inmiddels was er 22 tot 26 ton kooksgas in de buitenlucht terecht gekomen. Voor geplande onderhoudswerkzaamheden aan de sintermachine SM31 hadden de kooksovengasafsluiter en de afblaasafsluiter gesloten moeten zijn. De Onderzoeksraad voor Veiligheid komt na onderzoek van het voorval met vier bevindingen hoe er zoveel kooksgas kon ontsnappen en waarom het zolang duurde voordat de lekkage werd opgemerkt.
Bevindingen na onderzoek rond weglekken kooksgas
Uit het onderzoek komen vier bevindingen naar voren:
1. In de interne werkinstructies en procedures van Tata Steel was niet vastgelegd hoe operators moesten handelen als gestarte onderhoudswerkzaamheden door omstandigheden gestopt worden. Verder borgden deze instructies en procedures niet dat operators hierop bevraagd werden.
2. De dienstdoende operators in het weekend hadden op basis van beschikbare informatie geen aanleiding te veronderstellen dat er kooksgas weglekte. Het doorlekken van de kooksgasafsluiter had lage prioriteit.
3. De kooksovengasafsluiter heeft een veiligheidskritische functie bij werkzaamheden aan de sintermachine, aangezien de afsluiter de enige barrière vormt tussen wel of geen kooksovengas in de installatie waaraan onderhoud wordt uitgevoerd. Een goede werking van de kooksovengasafsluiter bleek niet geborgd. En Tata Steel heeft ook geen testregime opgesteld voor deze afsluiter.
4. Tata Steel heeft zelf een probleemanalyse uitgevoerd na de lekkage en eerste orde leervragen met beheersmaatregelen geformuleerd. De mogelijkheden voor verdergaande risicobeheersing worden beperkt omdat Tata Steel zichzelf geen tweede orde leervragen heeft gesteld over de betekenis van reguliere onderhoudsprocessen voor onderdelen en werkwijzen.
Geen onderzoek naar gezondheidseffecten
De OvV heeft bij dit onderzoek alleen gekeken naar het incident van 12 tot en met 15 februari 2021. Er is niet gekeken naar de effecten van het gas op het milieu of de gezondheid van omwonenden. Dit onderzoek staat los van het recente onderzoek Industrie en Omwonenden van de OvV. In april 2023 publiceerde de Onderzoeksraad de resultaten van een onderzoek naar de manier waarop burgers in Nederland worden beschermd tegen de risico’s van soms jarenlange industriële uitstoot.
Over kooksovengas
Kooksovengas is een bijproduct van het maken van kooks in de kooksfabrieken. Tata Steel vervoert het gas via een distributiesysteem om als brandstof te gebruiken in andere fabrieken op het terrein, bijvoorbeeld voor het ‘voorbakken’ van ijzererts tot brokken, ook wel sinter. Kooksgas is brandgevaarlijk en giftig.
