Aanvaring in het Schuitengat. Lessen uit het ongeval met de snelboot Tiger en de watertaxi Stormloper

Veiligheid van vaarverkeer op Waddenzee moet en kan beter

Beter vaargedrag en heldere wet- en regelgeving kunnen de veiligheid van het vaarverkeer op de Waddenzee verbeteren. De Onderzoeksraad voor Veiligheid beveelt het bevoegd gezag en ondernemers aan om samen concrete en toetsbare afspraken te maken over vaargedrag, regels en communicatie. Tot deze aanbeveling komt de Onderzoeksraad na onderzoek van een voorval in de vroege ochtend van 21 oktober 2022 ter hoogte van het Schuitengat bij Terschelling.

Waddenbewoners en passagiers zijn afhankelijk

Erica Bakkum, raadslid: ‘De veiligheid van het vaarverkeer op de Waddenzee moet en kan beter. Waddenbewoners en overige passagiers zijn voor hun vervoer tussen de eilanden en het vaste land afhankelijk van het beschikbare vervoer. Zij moeten erop kunnen vertrouwen dat dit veilig gebeurt.’

Gebruik bestaande gemeenschapszin

Het ongeval heeft op alle betrokken partijen diepe indruk gemaakt. De Onderzoeksraad beveelt dan ook aan om de bestaande gemeenschapszin te gebruiken en te versterken om de veiligheid van het vaarverkeer op de Waddenzee te vergroten. De betrokken partijen kunnen elkaars deskundigheid benutten en samen activiteiten ontwikkelen zoals het oefenen van scenario’s, simulatortraining en trainingsactiviteiten op het Wad. Inmiddels hebben de betrokken rederij en het watertaxibedrijf aangegeven dat diverse verbeteracties zijn gestart.

Betere handhaving

De Onderzoeksraad beveelt de minister van Infrastructuur en Waterstaat aan te komen met eenduidige regels rond bedrijfsmatig vervoer van 12 personen of minder en de wet- en regelgeving rond handhaving aan te passen. Met de huidige wetgeving kunnen patrouilleschepen op de Waddenzee ook nu al snelheden en vaargedrag handhaven, maar zij mogen alleen optreden op het moment dat ze een overtreding waarnemen.

Aanbevelingen

Gezamenlijke opgave

Dit onderzoek laat zien dat de veiligheid op de Waddenzee verbeterd kan worden, met name ten aanzien van vaargedrag en wet- en regelgeving. Eilandbewoners en overige passagiers zijn afhankelijk van het vervoer tussen de eilanden en het vaste land en moeten erop kunnen vertrouwen dat dit veilig gebeurt. Het bevoegd gezag en de ondernemers hebben hierin een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Alle betrokken partijen komen elkaar tegen in dit gebied. De reeds in gang gezette acties en de in dit rapport geformuleerde aanbevelingen kunnen bijdragen aan het vergroten van de veiligheid. Dit wordt versterkt indien de partijen hier mét elkaar concreet vorm en inhoud aan geven.

De Onderzoeksraad komt met de volgende aanbevelingen aan:

Rijkswaterstaat, Rederij Doeksen, Watertaxi de Bazuin, ILT

1. Organiseer een gezamenlijk, regulier overleg om concrete en toetsbare afspraken te maken om het varen over de Waddenzee veiliger te maken waarbij tenminste aandacht is voor: vaargedrag, wet- en regelgeving, (marifoon)communicatie, en aanspreekbaarheid.

2. Gebruik en versterk daarbij de reeds bestaande gemeenschapszin. Betrek hierbij zo nodig andere vaarweggebruikers. Benut elkaars deskundigheid en ontwikkel gezamenlijke activiteiten zoals het oefenen van scenario’s, simulatortraining, en trainingsdagen op het Wad.

Rijkswaterstaat

3. Maak inzichtelijk aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat dat het kunnen benutten van data, zoals AIS- en radargegevens, nodig is om beter te kunnen handhaven op snelheid en vaargedrag.

De minister van Infrastructuur en Waterstaat

4. Zorg voor eenduidige wet- en regelgeving voor het bedrijfsmatige vervoer van maximaal twaalf passagiers op het water.

5. Pas de relevante wet- en regelgeving aan zodat Rijkswaterstaat zijn handhavingstaak beter kan uitvoeren.